Beleriand, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde, kuzeybatı Orta Dünya'da Birinci Çağ boyunca varlığı devam etmiş bir bölgedir. Beleriand'da geçen olayların büyük kısmı, Silmarillion isimli kitapta anlatılır. Tolkien'in bu eserinde Orta Dünya'nın ilk çağlarını anlatış üslûbu Kuzey Avrupa edebiyatındaki kahramanlık hikayelerine benzetilmiştir.Beleriand ayrıca Unfinished Tales’de Húrin'in Çocukları’nda ve Beleriand Şarkıları’ndaki destansı şiirlerde konu edilmiştir.
Coğrafî yapısı
Esas olarak, Beleriand ismi ile kastedilen bölge Balar Körfezi civarıdır. Zamanla Orta Dünya kıtasının bütün kuzeybatı ucu bu isimle anılır oldu. Bölge, ilk önce elfler tarafından mesken tutuldu. Daha sonra insanlar geldi. Batıda ve güneyde Büyük Deniz Belegaer tarafından çevrilidir. Kuzeyde Hithlum ve Dorthonion bölgelerinin yüksek arazileri ve Himring bölgesinin tepeleri ile sınırlanır. Doğuda ise Ered Luin kuzey-güney doğrultusunda Beleriand'a doğal bir duvar oluşturur ve güneyde Belegaer'e erişmeden sona erer. Kuzeydeki Nevrast, zaman zaman Beleriand'ın sınırları içerisinde kabul edilmiştir.
Sirion Nehri, Beleriand'ın en büyük nehridir, kuzeyden güneye doğru akarak Beleriand'ı Batı Beleriand ve Doğu Beleriand olarak ortadan ikiye ayırır ve Büyük Deniz'e boşalır. Nehrin önüne doğu-batı doğrultusunda set çeken bir tepeler grubu vardır ve bu akıntıya geldiğinde nehrin suları sert bir eğimle rakım kaybeder. Bu tepelik bölgeye Andram (Uzun Duvar) denir. Nehir, Sirion Bataklıkları bölgesinde toprağa çöker ve Andram'da Sirion Geçidi denen yerde tekrar toprak üzerine çıkarak normal akıntısına devam eder. Uzun Duvar'ın doğusunda Gelion Nehri ve Gelion Nehri'nin doğusunda da Ered Luin'den boşalarak Gelion'u besleyen altı ırmak kolu vardır. Altı ırmağın parçaladığı bu bölgeye Ossiriand ya da Yedi Nehir Ülkesi denir. Brethin Nehri ve Nenning Nehri, batıdaki Falas diyarını sulayan iki ırmaktır. Orta Dünya Tarihi’nin IV. cildinde Beleriand'ın ilk harita taslakları yer almaktadır. Bu haritalarda, Beleriand bölgesi eşyükselti eğrileri ile gösterilmiştir.
Beleriand krallıkları
Amon Ereb (kuruluşu; G.Y. 1)
Arvernien (kuruluşu; G.Y. 511)
Doriath (kuruluş adı: Eglador;A.Y. 1152)
Doğu Beleriand (kuruluşu; G.Y. 1)
Himlad (kuruluşu; G.Y. 1)
Thargelion (kuruluşu; G.Y. 1)
Maglor Geçidi (kuruluşu; G.Y. 1)
Gondolin (kuruluşu; G.Y. 104)
Hithlum (kuruluşu; G.Y. 1)
Dor-lómin (kuruluşu; G.Y. 1; insanlara verilişi c. 400)
Nevrast (kuruluşu; G.Y. 1)
Maedhros Sınır Bölgesi (kuruluşu; G.Y. 1)
Estolad (kuruluşu; G.Y. 310)
Nargothrond (kuruluşu; G.Y. 50)
Ossiriand (kuruluş adı: Lindon; A.Y. 1350)
Aglon Geçidir
Tarihçe
Üçüncü Çağ'da Orta Dünya'nın kuzeybatı kıyısı ve batık diyar Beleriand'ın Belegaer'deki izdüşümüBirinci Çağ'ın sonunda Beleriand (G.Y. 583'te) meleksi varlıklar Valar'ın -kendisi de bir Vala olan- şeytani varlık Morgoth'a karşı başlattığı Öfke Savaşı neticesinde Büyük Deniz Belegaer'e batırıldı. Bu büyük yıkımda, efendisiz kalan orklar, Angband'ın emrindeki türlü canavarlar, ayrıca elfler, insanlar, cüceler Beleriand'dan Orta Dünya'nın başka bölgelerine kaçıştılar ve Beleriand'ın çok büyük bir kısmı denizin derinliklerine battı. Geriye kalan çok küçük bir bölge daha sonra Lindon olarak bilindi ve Birinci Çağ sonrasındaki çağlarda Orta Dünya'nın kuzeybatı ucunu teşkil etti. Beleriand'ın doğusunda kalan başka bölgeler de İkinci Çağ'da denizin üzerindek mevcudiyetini sürdürdü, ancak İkinci Çağ'ın sonunda Númenor ada krallığına Valar tarafından uygulanan gazap sırasında, Númenor'la birlikte Lindon dışındaki Doğu Beleriand toprakları da suya gömüldü. Lindon dışında su üzerinde kaldığı bilinen bir başka küçük toprak parçası ise, Silmarillion’da anlatılan Túrin Turambar, Morwen ve Nienor'un öldüğü tepedir. Silmarillion’da kehanete uygun olarak, Túrin ve Morwen'in gömüldükleri tepe Tol Morwen adası olarak su üzerinde kaldı. Ayrıca, Dorthonion'un bir küçük bir parçası Tol Fuin olarak ve Himring bölgesi de yine küçük bir ada olarak su üzerinde kaldı.
Galadriel, Ağaçsakal'a Isengard'daki nihaî vedalaşma ziyaretinde şöyle demiştir: "Orta Dünya'da değil, dalgalar altında kalan o ülkeler tekrar yükselmedikçe hayır...Lâkin, işte o zaman Tasarinan'ın söğütlü çayırlarında bir bahar vakti tekrar buluşuruz. Elveda!" Bu sözlerden, Beleriand'ın birgün tekrar su üzerine yükseltileceği anlamı çıkarılabilir.
Beleriand'ın kurgulanış süreci
Tolkien, erken dönem notlarında Beleriand için birçok isim kullanmıştır:
Broceliand, Broseliand
Golodhinand, Noldórinan ("Noldor vadisi")
Geleriand
Bladorinand
Belaurien
Arsiriand
Lassiriand
Ossiriand (daha sonraları Beleriand'ın sadece en doğusu için kullanıldı).
Paylaş